Khánh Hòa

Văn hóa Khánh Hòa là sự pha trộn độc đáo giữa văn hóa biển, văn hóa Chăm pa cổ và văn hóa Việt.

• Văn hóa biển: Thể hiện rõ nét qua đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng của người dân gắn liền với biển cả. Các lễ hội cầu ngư, thờ cúng cá Ông (cá voi) là nét đặc trưng. Nghề làm nước mắm truyền thống cũng là một phần quan trọng của văn hóa biển.
• Văn hóa Chăm pa: Khánh Hòa từng là một phần của Vương quốc Chăm pa cổ, do đó vẫn còn lưu giữ nhiều di tích và ảnh hưởng văn hóa Chăm. Tiêu biểu là Tháp Bà Ponagar - một quần thể kiến trúc Chăm pa cổ kính, linh thiêng, nơi thờ Nữ thần Ponagar (Thiên Y Thánh Mẫu) và là biểu tượng của thành phố Nha Trang. Nhiều phong tục, tín ngưỡng dân gian cũng có sự giao thoa với văn hóa Chăm.
• Văn hóa Việt: Là dòng chảy chủ đạo, với các giá trị văn hóa truyền thống của người Việt được bảo tồn và phát huy. Các lễ hội truyền thống như Tết Nguyên Đán, lễ hội đình làng, các làn điệu dân ca, nghệ thuật hát bội, múa lân sư rồng... đều góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của người dân Khánh Hòa.
• Làng nghề truyền thống: Gốm Bàu Trúc (dù không thuộc Khánh Hòa nhưng gần gũi về địa lý và có sự giao thoa văn hóa), nghề làm trầm hương, nghề đan lát thủ công...

Khánh Hòa có khí hậu nhiệt đới gió mùa nhưng được điều hòa bởi đại dương nên ôn hòa hơn so với các tỉnh lân cận, ít chịu ảnh hưởng của bão và thời tiết khắc nghiệt.

• Hai mùa rõ rệt:
  • Mùa khô (tháng 1 đến tháng 8): Nắng nhiều, khô ráo, nhiệt độ trung bình khoảng 26-27°C. Đây là thời điểm lý tưởng nhất để du lịch biển.
  • Mùa mưa (tháng 9 đến tháng 12): Lượng mưa nhiều hơn, thỉnh thoảng có mưa lớn, nhưng thường không kéo dài liên tục. Nhiệt độ mát mẻ hơn một chút.
• Nhiệt độ trung bình năm: Khoảng 26.5°C.
• Lượng mưa trung bình năm: Khoảng 1.000 - 1.200 mm.
• Độ ẩm: Cao, trung bình trên 80%.

Khí hậu thuận lợi quanh năm là một yếu tố quan trọng giúp Khánh Hòa phát triển mạnh mẽ ngành du lịch.

Khánh Hòa có nền kinh tế phát triển năng động, trong đó du lịch và dịch vụ đóng vai trò đầu tàu, cùng với sự phát triển của công nghiệp và nông nghiệp - ngư nghiệp.

• Du lịch - Dịch vụ: Là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp lớn vào GDP của tỉnh. Thành phố Nha Trang là trung tâm du lịch lớn với hàng triệu lượt khách trong và ngoài nước mỗi năm. Các dịch vụ du lịch đa dạng từ nghỉ dưỡng cao cấp, vui chơi giải trí đến du lịch khám phá, thể thao biển.
• Công nghiệp: Tập trung vào các ngành như đóng tàu, chế biến thủy sản, sản xuất vật liệu xây dựng, bia, nước giải khát. Các khu công nghiệp lớn như Suối Dầu, Ninh Thủy... đang thu hút nhiều dự án đầu tư.
• Nông nghiệp - Ngư nghiệp: Ngư nghiệp đóng vai trò quan trọng với đội tàu đánh bắt xa bờ lớn, khai thác hải sản phong phú. Nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là tôm hùm, tôm sú cũng rất phát triển. Nông nghiệp bao gồm trồng trọt (cây ăn quả, cây công nghiệp ngắn ngày) và chăn nuôi. Yến sào là một đặc sản nông nghiệp nổi tiếng của Khánh Hòa.
• Hạ tầng: Tỉnh có cảng biển quốc tế Cam Ranh, sân bay quốc tế Cam Ranh, đường sắt, đường bộ thuận lợi, tạo điều kiện tốt cho giao thương và phát triển kinh tế.

Khánh Hòa là một thiên đường du lịch với đa dạng các loại hình và điểm đến hấp dẫn:

• Du lịch biển đảo:
  • Nha Trang: "Hòn ngọc Biển Đông" với bãi biển dài, cát trắng mịn, nước biển trong xanh. Các hoạt động lặn biển ngắm san hô, dù lượn, mô tô nước...
  • VinWonders Nha Trang (Vinpearl Land): Tổ hợp vui chơi giải trí hàng đầu Việt Nam trên đảo Hòn Tre.
  • Hòn Mun, Hòn Tằm, Bãi Tranh: Các đảo đẹp với hoạt động lặn biển, đi bộ dưới đáy biển, tắm biển.
  • Vịnh Vân Phong: Một trong những vịnh đẹp nhất thế giới, còn hoang sơ, thích hợp cho du lịch khám phá, nghỉ dưỡng.
  • Đảo Điệp Sơn: Nổi tiếng với con đường đi bộ giữa biển độc đáo.
  • Khu du lịch Dốc Lết: Bãi biển thoai thoải, nước trong, cát trắng.
• Du lịch văn hóa - lịch sử:
  • Tháp Bà Ponagar: Di tích kiến trúc Chăm pa cổ kính, linh thiêng.
  • Viện Hải dương học: Nơi nghiên cứu và trưng bày hàng ngàn mẫu vật sinh vật biển.
  • Chùa Long Sơn: Ngôi chùa lớn với tượng Phật trắng nổi tiếng trên đỉnh đồi.
  • Nhà thờ Núi (Nhà thờ Chánh Tòa Kitô Vua): Công trình kiến trúc Gothic độc đáo.
• Du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng:
  • Khu du lịch Suối Khoáng Nóng Tháp Bà: Trải nghiệm tắm bùn khoáng, ngâm khoáng nóng thư giãn.
  • Khu du lịch Yang Bay: Khám phá thác nước, tắm suối, thưởng thức văn hóa dân tộc Raglai.
  • Đèo Khánh Vĩnh (Đèo Omega): Cung đường đèo đẹp hùng vĩ, nối liền Nha Trang với Đà Lạt.

Ẩm thực Khánh Hòa mang đậm hương vị biển cả, tươi ngon và độc đáo:

• Hải sản tươi sống: Tôm hùm, ghẹ, mực, ốc, cá các loại... được chế biến đa dạng.
• Yến sào Hòn Nội: Đặc sản quý hiếm và bổ dưỡng, nổi tiếng khắp cả nước.
• Bún cá Nha Trang: Món ăn đặc trưng với nước dùng thanh ngọt, chả cá dai ngon.
• Nem nướng Ninh Hòa: Món nem nướng than hoa thơm lừng, ăn kèm rau sống và nước chấm đặc biệt.
• Bánh căn: Món ăn vặt phổ biến, hấp dẫn với nhiều loại nhân khác nhau.
• Bún sứa: Nước dùng đậm đà hương vị biển, sứa giòn sần sật.
• Gỏi cá mai: Món gỏi tươi ngon, hấp dẫn.
• Nước mắm: Đặc sản truyền thống với hương vị đậm đà, được sản xuất từ cá cơm tươi.

Khánh Hòa là một tỉnh có sự hài hòa giữa vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ của biển cả, sự đa dạng của văn hóa và tiềm năng kinh tế dồi dào. Với Nha Trang là trung tâm, Khánh Hòa đã và đang khẳng định vị thế là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu Việt Nam, thu hút du khách bởi bãi biển xanh trong, những hòn đảo hoang sơ, di sản văn hóa độc đáo và ẩm thực phong phú. Sự phát triển mạnh mẽ của du lịch - dịch vụ cùng với sự tăng trưởng của các ngành kinh tế khác đang đưa Khánh Hòa trở thành một tỉnh năng động và đáng sống.